Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở và được sử dụng để đạt nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ hoặc tạo lợi nhuận.
Bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt được những kiến thức cơ bản và những điều cần lưu ý khi đầu tư chứng khoán phái sinh. Mời bạn cùng theo dõi bài viết của CF Việt để tìm hiểu thêm.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là một loại chứng khoán tài chính được tạo ra từ giá trị của một tài sản cơ bản, như chứng khoán, hàng hóa hay chỉ số tài chính. Những chứng khoán phái sinh này có giá trị dựa trên giá của tài sản cơ bản mà chúng được liên kết.
Phân loại chứng khoán phái sinh
Hợp đồng tương lai
Là một loại hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung (Sở Giao dịch chứng khoán). Hợp đồng này xác định quyền và nghĩa vụ của hai bên tham gia về việc mua hoặc bán một lượng nhất định của một tài sản cơ sở vào một ngày nhất định trong tương lai với một mức giá đã được thỏa thuận trước.
Hợp đồng tương lai
Ví dụ: Bạn mua một hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 với giá 1.000 điểm và kỳ hạn đáo hạn là 30/12/2023. Nếu vào ngày đó, chỉ số VN30 lên 1.100 điểm, bạn sẽ có lãi 100 điểm. Ngược lại, nếu chỉ số VN30 xuống 900 điểm, bạn sẽ lỗ 100 điểm.
Hợp đồng quyền chọn
Cho phép người mua một quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán một tài sản cơ bản tại một giá nhất định trong tương lai. Người mua tùy chọn trả một khoản tiền (phí tùy chọn) cho người bán tùy chọn để giữ quyền này.
Hợp đồng quyền chọn
Ví dụ: Bạn mua một quyền chọn mua cổ phiếu ABC với giá thực hiện là 50.000 đồng/cổ phiếu và kỳ hạn đáo hạn là 31/12/2023. Nếu vào ngày đó, cổ phiếu ABC có giá 60.000 đồng/cổ phiếu, bạn có thể thực hiện quyền chọn mua của mình và bán cổ phiếu ABC với giá thị trường để thu lợi nhuận. Ngược lại, nếu cổ phiếu ABC có giá 40.000 đồng/cổ phiếu, bạn có thể bỏ qua quyền chọn mua của mình và chỉ mất phí mua quyền chọn.
Hợp đồng kỳ hạn
Đây là một loại hợp đồng pháp lý giữa hai bên tham gia về việc mua và bán một loại tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước tại ngày thực hiện giao dịch. Hợp đồng này không được niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung mà được thương lượng trực tiếp giữa 2 bên.
Hợp đồng kỳ hạn
Ví dụ: Trường hợp bạn ký một hợp đồng kỳ hạn với một công ty nông nghiệp để mua 100 tấn gạo vào ngày 31/12/2023 với giá 10.000 đồng/kg. Nếu vào ngày đó, giá gạo trên thị trường là 12.000 đồng/kg, bạn sẽ có lãi 2.000 đồng/kg. Ngược lại, nếu giá gạo trên thị trường là 8.000 đồng/kg, bạn sẽ lỗ 2.000 đồng/kg.
Hợp đồng hoán đổi
Một loại hợp đồng trong đó có 2 bên cam kết hoán đổi dòng tiền của một công cụ tài chính của một bên với dòng tiền của công cụ tài chính của bên còn lại trong một khoảng thời gian nhất định. Hợp đồng này thường được sử dụng để tránh rủi ro biến động lãi suất, tỷ giá hối đoái hoặc giá hàng hóa.
Hợp đồng hoán đổi
Ví dụ: Bạn ký một hợp đồng hoán đổi lãi suất với một ngân hàng để hoán đổi dòng tiền lãi suất cố định của bạn với dòng tiền lãi suất nổi của ngân hàng trong vòng 5 năm. Nếu lãi suất nổi tăng cao hơn lãi suất cố định, bạn sẽ nhận được sự bù trừ từ ngân hàng. Ngược lại, nếu lãi suất nổi thấp hơn lãi suất cố định, bạn sẽ phải trả sự bù trừ cho ngân hàng.
Lợi ích và rủi ro khi đầu tư chứng khoán phái sinh
Lợi ích và rủi ro khi đầu tư chứng khoán phái sinh
Lợi ích
- Chứng khoán phái sinh cung cấp một loạt các sản phẩm đầu tư, bao gồm tùy chọn và hợp đồng tương lai, giúp đa dạng hóa portofolio của nhà đầu tư và phù hợp với nhiều chiến lược đầu tư.
- Một số loại chứng khoán phái sinh có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt, giúp nhà đầu tư linh hoạt hơn trong việc quản lý và tận dụng cơ hội thị trường.
- Traders có khả năng tận dụng sự biến động của thị trường để kiếm lời. Việc này có thể đặc biệt hữu ích khi thị trường dao động mạnh.
Rủi ro
- Rủi ro giá: Chứng khoán phái sinh mang theo rủi ro giá, đặc biệt là khi thị trường di chuyển theo hướng ngược lại với dự đoán của nhà đầu tư.
- Rủi ro hợp đồng: Các hợp đồng chứng khoán phái sinh có thể gặp rủi ro do biến động của điều kiện thị trường và không chắc chắn về giá trị tương lai.
- Rủi ro hệ thống và thị trường: Rủi ro liên quan đến sự cố hệ thống, lỗi giao dịch, hay sự thay đổi không dự đoán trong điều kiện thị trường toàn cầu.
- Rủi ro đòn bẩy: Sử dụng đòn bẩy (margin) có thể làm tăng rủi ro, vì mức lỗ cũng sẽ tăng nhanh chóng nếu thị trường di chuyển không theo dự đoán.
- Rủi ro yếu tố bên ngoài: Các yếu tố bên ngoài như sự kiện kinh tế toàn cầu, thay đổi chính trị hay biến động tỷ giá có thể tác động đến giá trị của chứng khoán phái sinh.
Các hoạt động trên thị trường chứng khoán phái sinh
Dưới đây là 3 hoạt động chính trên thị trường chứng khoán phái sinh mà các nhà đầu tư cần nắm được:
- Hoạt động tự bảo hiểm hay phòng ngừa rủi ro: Đây là hành động mà nhà đầu tư loại bỏ đi những rủi ro do biến động giá trong tương lai. Công cụ chứng khoán phái sinh được xem là công cụ phổ biến nhất trong lĩnh vực phòng ngừa rủi ro.
- Hoạt động đầu cơ: Đây là hành động mà nhà đầu tư tận dụng sự biến động của giá tài sản cơ sở để tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn. Nhà đầu tư sẽ mua hoặc bán chứng khoán phái sinh dựa trên kỳ vọng về sự tăng hay giảm của tài sản cơ sở trong tương lai.
- Hoạt động trung gian: Đây là hành động mà nhà đầu tư mua và bán cùng lúc nhiều loại chứng khoán khác nhau trên thị trường phái sinh. Mục đích của nhà đầu tư là hạn chế sự chênh lệch về giá chứng khoán phái sinh và thu về lợi nhuận phi rủi ro từ sự chênh lệch này.
Những điều cần lưu ý khi đầu tư chứng khoán phái sinh cho trader
Những điều cần lưu ý khi đầu tư chứng khoán phái sinh cho trader
Khi đầu tư chứng khoán phái sinh, những trader cần lưu ý một số điều quan trọng để giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận chẳng hạn như:
- Nắm vững kiến thức về các loại chứng khoán phái sinh mà bạn đang giao dịch, bao gồm tùy chọn và hợp đồng tương lai.
- Xác định rủi ro cụ thể và xác định mức độ rủi ro mà bạn có thể chấp nhận.
- Sử dụng các chiến lược chống rủi ro như stop-loss để giảm thiểu mất mát.
- Chọn những sản phẩm phái sinh có thanh khoản cao để đảm bảo khả năng mua bán dễ dàng.
- Theo dõi giá spread (chênh lệch giữa giá mua và giá bán) để tránh mất mát không cần thiết.
- Kiểm tra và đánh giá thị trường thường xuyên để điều chỉnh chiến lược đầu tư của bạn dựa trên sự biến động và sự thay đổi trong điều kiện thị trường.
- Thường xuyên theo dõi và cập nhật thông tin về thị trường tài chính.
- Hiểu rõ về các sự kiện kinh tế và biến động thị trường có thể ảnh hưởng đến chứng khoán phái sinh.
Lời kết
Trên đây là một cái nhìn tổng quan về chứng khoán phái sinh và những quan trọng để trader lưu ý. Nếu có nhu cầu và quan tâm đến giao dịch các loại tiền điện tử, hãy thử tham khảo trang top sàn giao dịch tiền ảo lớn nhất Việt Nam tại CF Việt!
Tôi là Jennifer Nguyễn, tên thật là Nguyễn Quỳnh Thư, sinh năm 1995 tại thủ đô Hà Nội. Hiện tại tôi đang là trader cho công ty CF Việt, với kinh nghiệm gần 7 năm trên thị trường, tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn những thông tin kiến thức bổ ích.
